Ποιές πατάτες να αγοράζουμε

ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ Η ΠΟΙΚΙΛΙΑ;

Οχι. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι λίγες (κυρίως η Σπούντα, η Λιζέτα και η Μαρφόνα) και δεν έχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ τους ως προς τη γεύση. Αλλωστε, ακόμη και να ήθελε να τις ξεχωρίσει ο καταναλωτής, αυτό είναι δύσκολο, αφού σπάνια αναγράφεται το όνομά τους σε κάποιο ταμπελάκι, αλλά και οι ίδιοι οι μανάβηδες δυσκολεύονται να τις γνωρίσουν. Βέβαια, σε μεγάλα σούπερ μάρκετ βρίσκουμε ολοένα και περισσότερο πατάτες -συνήθως εισαγωγής- που προορίζονται για συγκεκριμένες χρήσεις. Αυτό όμως δεν είναι απόλυτο. Δοκιμάζοντας, βρίσκετε αυτές που σας ταιριάζουν περισσότερο για τα μαγειρέματά σας.

ΠΟΙΕΣ ΠΑΤΑΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΝΟΣΤΙΜΕΣ;

•   Η γεύση της πατάτας δεν έχει να κάνει τόσο με την ποικιλία, όσο με τη λίπανση του χωραφιού, το κλίμα και το έδαφος. Καλό είναι λοιπόν να δοκιμάζουμε πατάτες από διάφορους τόπους και από διάφορους παραγωγούς, ώστε να καταλήξουμε σε αυτές που προτιμάμε.
•   Ονομαστές είναι οι πατάτες του Νευροκοπίου και της Νάξου. Στο μεν Νευροκόπι οι χαμηλές θερμοκρασίες ευνοούν την καλλιέργεια μιας πολύ γευστικής πατάτας, πλούσιας σε άμυλο, κατά την καλοκαιρινή περίοδο που στην υπόλοιπη χώρα επικρατεί ξηρασία, ενώ στη Νάξο, το αμμώδες έδαφος και το γλυκό κλίμα δίνουν μια πρώτης τάξεως πατάτα την άνοιξη και το φθινόπωρο. Λόγω αυτών των ιδιαιτεροτήτων, η πατάτα Νευροκοπίου έχει καθιερωθεί ως προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης (ΠΓΕ) από το 2002, ενώ η Νάξος έχει καταθέσει παρόμοιο αίτημα στην Ε.Ε.
•   Καλή πατάτα θεωρείται, μεταξύ άλλων, και των Σερρών, του Λασιθίου Κρήτης, της Θήβας, της Αχαΐας, της Τρίπολης και της Κύπρου.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΛΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ;

Οχι πάντα. Τουλάχιστον, όχι φρέσκια. Υπάρχουν τρεις περίοδοι συγκομιδής πατάτας, ανάλογα με την περιοχή:
•   Ανοιξιάτικη πατάτα: Φυτεύεται Ιανουάριο - Μάρτιο και συγκομίζεται Απρίλιο - Ιούλιο. Προέρχεται κυρίως από Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα και Κρήτη, δηλαδή από περιοχές με ήπιο χειμώνα.
•   Καλοκαιρινή πατάτα: Φυτεύεται Απρίλιο - Ιούνιο και συγκομίζεται Αύγουστο - Οκτώβριο. Προέρχεται από τη Μακεδονία και τη Θράκη και σε μικρότερη ποσότητα από τα ορεινά της Πελοποννήσου, όπου τα καλοκαίρια είναι δροσερά.
•   Φθινοπωρινή πατάτα: Η σπορά γίνεται Αύγουστο - Σεπτέμβριο και η συγκομιδή Νοέμβριο - Ιανουάριο. Η παραγωγή προέρχεται από τις ίδιες περιοχές με την ανοιξιάτικη πατάτα.

ΠΟΤΕ ΕΧΟΥΜΕ ΕΛΛΕΙΨΗ; 

Από Φεβρουάριο μέχρι Μάρτιο σε πολλές περιοχές της χώρας σταματά η συγκομιδή πατάτας. Στο διάστημα αυτό θα βρούμε στην αγορά πατάτες που έχουν βγει 1-2 μήνες πριν και έχουν φυλαχθεί σε αποθήκες και ψυγεία. Αν οι συνθήκες συντήρησης είναι καλές, οι πατάτες αυτές δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα, αφού ως είδος η πατάτα συντηρείται επί μακρόν, χωρίς να χάνει σε γεύση και ποιότητα. Φυσικά, εκτός από τις ελληνικές, βρίσκουμε αυτό το διάστημα και πολλές πατάτες εισαγωγής από Αίγυπτο, Κύπρο κ.α., αλλά και πατάτες από τη Νότια Ελλάδα που έχουν πιο θερμό κλίμα (π.χ. Κρήτη).

ΕΙΝΑΙ ΟΛΕΣ ΟΙ «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ» ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ;

Δυστυχώς πολλοί έμποροι, κατά καιρούς, προκειμένου να «πιάσουν» την τιμή της ντόπιας πατάτας στην αγορά και ιδιαίτερα όταν η ελληνική πατάτα είναι πιο δύσκολο να βρεθεί, παίρνουν πατάτα εισαγωγής -από Αίγυπτο, Τουρκία κ.α.- και της δίνουν την «ιθαγένεια» της περιοχής στην οποία τη συσκευάζουν. Για να είμαστε σίγουροι λοιπόν ότι δεν θα πέσουμε στην παγίδα να πληρώσουμε ως ελληνική μια πατάτα εισαγωγής, θα πρέπει και πάλι να γνωρίζουμε και να εμπιστευόμαστε τον προμηθευτή μας.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΑΤΑΤΕΣ «ΝΕΑΣ ΕΣΟΔΕΙΑΣ»;

•   Οι πατάτες «νέας εσοδείας» ή «νέες πατάτες» είναι οι πρώιμες ανοιξιάτικες πατάτες που βγαίνουν στην αγορά στα μέσα με τέλη Μαρτίου (κυρίως από Μεσσηνία και Κρήτη) μέχρι Ιούνιο - Ιούλιο (από άλλες περιοχές και εισαγόμενες). Οι ίδιοι όροι, όμως, χρησιμοποιούνται συχνά και για τις φρέσκες πατάτες κάθε συγκομιδής, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μπέρδεμα.
•   Οι πρώιμες ανοιξιάτικες πατάτες είναι μικρότερες σε μέγεθος από τις κανονικές γιατί δεν έχουν ωριμάσει πλήρως και η φλούδα τους δεν έχει προλάβει να σκληρύνει, είναι φυλλώδης και τρίβεται εύκολα, ακόμη και με απλή πίεση του αντίχειρά μας. Γι' αυτό και είναι ιδανικές για ψήσιμο με τη φλούδα. Βγαίνουν στην αγορά αμέσως και δεν συντηρούνται σε ψυγεία, γι' αυτό θα τις βρείτε μόνο την άνοιξη.
•   Εκτός από τις ελληνικές, βρίσκουμε και εισαγωγής, από χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιταλία κ.ά., με την ονομασία «pomme de terre nouvelle» στα Γαλλικά ή πατάτες «novelle» στα Ιταλικά.
•   Προσοχή στις απομιμήσεις! Αν προσπαθήσουν να σας πουλήσουν ως νέας εσοδείας πατάτες που έχουν σκληρή φλούδα, μην «τσιμπήσετε». Είναι κανονικές πατάτες που τις έχουν πλύνει με μεγάλη πίεση νερού.

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ Ή ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ; 

Η πατατοκαλλιέργεια είναι από τις πιο δύσκολες, με πολλούς εχθρούς και ασθένειες πάνω και κάτω από το έδαφος. Για το λόγο αυτό στη συμβατική καλλιέργεια χρησιμοποιούνται πολλά φυτοφάρμακα, που μπορεί να αφήσουν υπολείμματα στο προϊόν που καταναλώνουμε. Αντίθετα, στη βιολογική καλλιέργεια γίνονται όσο το δυνατόν λιγότερες επεμβάσεις και μόνο όταν υπάρχει κάποια ασθένεια, ενώ τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι φυσικά και δεν αφήνουν επικίνδυνα υπολείμματα. Η κατανάλωση βιολογικών πατατών είναι λοιπόν πιο ασφαλής και γι' αυτό καλό είναι να τις προτιμάμε, ακόμη κι αν σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν και τη διπλάσια τιμή
.

ΑΓΟΡΑ & ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ

•   Διαλέγουμε πατάτες που δεν έχουν πληγές και σκασίματα εξωτερικά ούτε είναι κούφιες και σκούρες στο εσωτερικό τους.
•   Αν είναι μαλακές και ζαρωμένες, σημαίνει ότι είναι πολυκαιρισμένες. Αν έχουν βγάλει φύτρες, είναι επίσης ένδειξη ότι έχουν μείνει καιρό στην αποθήκη, σε μάλλον ακατάλληλες συνθήκες.
•   Απορρίπτουμε όσες έχουν πρασινίσει, γιατί περιέχουν υψηλές ποσότητες μιας φυσικής τοξικής ουσίας, της «σολανίνης».

Δημοσιεύτηκε στο  http://www.kathimerini.gr